W dniu 16.02.2023 r. Rzecznik Generalny Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ogłosił, że po uznaniu umowy kredytu hipotecznego za nieważną ze względu na zawarte w niej nieuczciwe warunki, bankom nie przysługuje roszczenie o zwrot wynagrodzenia za korzystanie z udostępnionego kredytobiorcy kapitału.
TSUE C-520/21 - 3 ważne dla Frankowiczów elementy opinii
1. Bank nie może żądać wynagrodzenia za korzystanie przez kredytobiorcę z udostępnionego mu kapitału.
Jak wynika z opinii Rzecznika Generalnego TSUE, w przypadku uznania przez Sąd umowy za nieważną z uwagi na występujące w niej klauzule niedozwolone, Bankowi nie przysługuje wynagrodzenie za to, że udostępnił kredytobiorcy środki finansowe, z których kredytobiorca korzystał. Rzecznik wskazał, iż:
„W szczególności w razie doświadczenia przez bank jakichkolwiek niekorzystnych skutków w następstwie uznania za nieważną umowy kredytu hipotecznego zawierającej nieuczciwe warunki, nie może on otrzymać rekompensaty z tytułu tych niekorzystnych skutków, ponieważ są one wynikiem wyłącznie jego bezprawnego działania.”
Banki mają więc prawo jedynie do zażądania zwrotu wypłaconej Kredytobiorcy kwoty kredytu oraz ewentualnych odsetek za opóźnienie się Kredytobiorcy w spełnieniu tego roszczenia.
2. Kredytobiorcy mogą dochodzić innych roszczeń, niż tylko zwrot zapłaconej bankowi kwoty.
Kredytobiorcy, odmiennie od banku, mają prawo również do innych roszczeń, niż tylko sumy spełnionych przez nich na rzecz Banku świadczeń pieniężnych. Zdaniem Rzecznika Dyrektywa 93/13, której celem jest przyznanie konsumentom wysokiego stopnia ochrony, nie stoi na przeszkodzie do tego, by konsument mógł żądać od banku dodatkowych świadczeń po uznaniu umowy za nieważną. Każdorazowo jednak, to Sąd danego państwa członkowskiego ma decydować, czy w świetle obowiązującym w danym kraju przepisów, konsumenci mają prawo do dochodzenia takiego rodzaju roszczeń.
3. Odsetki za opóźnienie mogą być zasądzane od wezwania do zapłaty.
Dodatkowym, bardzo korzystnym dla Kredytobiorców elementem opinii, jest wskazanie przez Rzecznika, że ustawowe odsetki za opóźnienie w spełnieniu roszczenia konsumenta, należy zasądzić licząc je od dnia wskazanego w wezwaniu banku do zapłaty.
Do tej pory orzecznictwo Sądów nie było w tej kwestii jednolite. Natomiast, od momentu wezwania Banku do zapłaty do dnia wyroku może upłynąć kilka lat, Kredytobiorcy często „byli stratni” o odsetki przysługujące za ten okres.
Opinia Rzecznika Generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie jest wiążąca dla samego Trybunału. Trybunał ma prawo przyjąć inne niż Rzecznik stanowisko. Co do zasady jednak, w przeszłości, Trybunał wydawał orzeczenia zgodne z opinią Rzecznika Generalnego. Orzeczenie TSUE potwierdzające stanowisko Rzecznika, może znacząco przyspieszyć proces odzyskiwania przez konsumentów świadczeń spełnionych w wykonaniu umów kredytu zawierających klauzule abuzywne.
