W dniu 21 września 2023 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie Frankowiczów. Pytania prejudycjalne do Trybunału skierował Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie.
Pytania prejudycjalne do TSUE w sprawie Frankowiczów
Warszawski Sąd zastanawiał się, czy w sytuacji, gdy konkretna klauzula umowna jest uznana za nieuczciwą i zostaje wpisana do rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, sąd jest zobowiązany ponownie oceniać jej uczciwość w każdej indywidualnej sprawie, jeśli konsument nie negocjował kwestionowane postanowienia umowy.
Dodatkowo, Sąd rozważał, czy możliwość wykonania umowy w oparciu o zapis alternatywny dla nieuczciwego warunku umowy ogranicza konsumenta w powoływaniu się na wadliwy element umowy. W tym kontekście Sąd również opowiedział się za szeroką ochroną konsumenta, wskazując, że nawet jeśli w umowa pozwala na jej wykonanie z pominięciem nieuczciwego zapisu, nie traci on swojego abuzywnego charakteru. Ograniczenie możliwości powoływania się na nieuczciwość jednego z alternatywnych warunków byłoby sprzeczne z celem odstraszającym przedsiębiorców od stosowania niedozwolonych klauzul. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorca nie może unikać konsekwencji poprzez wprowadzanie różnych alternatywnych zapisów do umów.
Ostatnia kwestia dotyczyła obowiązku informacyjnego spoczywającego na bankach. Chodzi tu również o sytuację, kiedy konsument posiadał ponadprzeciętną wiedzę o oferowanym produkcie i miał większe doświadczenie życiowe w zakresie spraw finansowych niż inni konsumenci. W ocenie sądu obowiązek informacyjny przedsiębiorcy wobec powinien być jednakowy wobec każdej osoby, która mieści się w definicji konsumenta, bez względu na jej indywidualne cechy.
Wyrok TSUE Frankowicze
Co orzekł Trybunał w sprawie C-139/22?
W dzisiejszym wyroku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej:
- Jeśli umowa poddawana ocenie sądu ma tożsamą treść co postanowienie wpisane na listę klauzul abuzywnych, a nie było przez konsumenta indywidualnie negocjowane, sąd z urzędu powinien uznać je za nieuczciwe.
- Postanowienie jest nieuczciwe, nawet jeżeli konsument ma możliwość wykonania umowy w oparciu o alternatywny zapis przewidziany przez przedsiębiorcę.
- Obowiązek informacyjny nałożony na banki powinien być realizowany niezależnie od poziomu wykształcenia czy wiedzy kredytobiorcy w zakresie produktów bankowych. Według TSUE, bank jest zobowiązany do przekazywania informacji w sposób zrozumiały i jednoznaczny, niezależnie od poziomu wiedzy klienta na ten temat.
Podsumowując, dzisiejsze orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej może przyczynić się do bardziej efektywnego rozstrzygania spraw dotyczących kredytów frankowych. Prokonsumeckie stanowisko TSUE oparte o dyrektywę unijną 93/13 jest respektowane przez polskie sądy. Stanowi także pewnego rodzaju drogowskaz dla kredytobiorców, którzy zawarli umowy obarczone wadami prawnymi i szukają sprawiedliwości na drodze sądowej.
