W wyroku TSUE C-139/22 wydanym 21 września 2023 r., Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej podjął istotną decyzję dotyczącą definicji konsumenta w kontekście umów kredytowych. W toku tego postępowania Trybunał rozważał możliwość uznania za konsumenta osobę, która posiadała wyższe wykształcenie w dziedzinie zarządzania i finansów oraz była zatrudniona w banku, który udzielał kredytu. Decyzja TSUE jest przełomowa z punktu widzenia konsumentów-kredytobiorców, którzy, mimo swojej profesjonalnej wiedzy i doświadczenia, podpisali umowy o kredyt, w których nieuczciwe warunki nie były negocjowane indywidualnie.
Wyrok TSUE dla Frankowiczów C-139/22
Sprawa była rozpatrywana przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia, przy udziale Rzecznika Finansowego. Jednym z kredytobiorców w tej sprawie była osoba o wykształceniu w dziedzinie zarządzania i finansów, zdobytym na renomowanej polskiej uczelni ekonomicznej. Co więcej, wspomniany kredytobiorca pracował w banku, który udzielał kredytu i miał doświadczenie w pracy w centrali oraz w sekretariacie zarządu banku. Ponadto, był świadomy ryzyka związanego z kredytem indeksowanym do waluty obcej.
Zapisy umowne, które znalazły się w umowie kredytowej, były identyczne z warunkami zawartymi w krajowym rejestrze klauzul niedozwolonych, prowadzonym przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Sąd miał wątpliwości co do tego, czy w takim przypadku kredytobiorca ma prawo do ochrony przewidzianej w unijnej dyrektywie 93/13.
Zgodnie z decyzją TSUE, fakt posiadania wykształcenia wyższego w dziedzinie zarządzania i finansów oraz zatrudnienie w banku, który udziela kredytu, nie wyklucza możliwości kredytobiorcy do zakwestionowania nieuczciwego charakteru klauzul umownych.

Status konsumenta – Rzecznik Finansowy po stronie Frankowiczów
Warto zauważyć, że Rzecznik Finansowy uczestniczył w postępowaniu przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Śródmieścia, w którym zostały skierowane pytania prejudycjalne do TSUE. Stanowisko TSUE jest zgodne z dotychczasowym stanowiskiem Rzecznika Finansowego w zakresie ochrony konsumentów na podstawie dyrektywy 93/13.
Podsumowując, w wyroku C-139/22 Trybunał wskazał, że:
- Umieszczenie nieuczciwej klauzuli umownej w rejestrze klauzul abuzywnych prowadzonym przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów skutkuje nieważnością umowy kredytowej. Ponadto, jeśli umowa poddana ocenie sądu zawiera klauzule, które są identyczne w treści z postanowieniem wpisanym na listę klauzul abuzywnych, to sąd może je uznać za nieuczciwe bez konieczności dokładnej oceny ich charakteru abuzywnego.
- Obecność uczciwej klauzuli w umowie nie wyklucza nieuczciwego charakteru innych postanowień umownych.
- Przedsiębiorca (bank) ma obowiązek dostarczenia pełnej informacji konsumentowi, niezależnie od tego, czy konsument posiada specjalistyczną wiedzę w danej dziedzinie.
Więcej informacji na stronie rf.gov.pl