Podwójny (mieszany) charakter umowy kredytu a ochrona konsumencka.
Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli w Warszawie skierował do TSUE dwa pytania prejudycjalne dotyczące definicji konsumenta w sytuacji zawarcia umowy o charakterze mieszanym, tj. czynności podejmowanej częściowo w celach osobistych, a częściowo w celach, które wchodzą w zakres działalności gospodarczej danej osoby.
W kontekście spraw dotyczących kredytów frankowych, status konsumenta jest kluczowy, ponieważ otwiera dostęp do szerszej ochrony prawnej, w tym możliwości powoływania się na klauzule niedozwolone.
Za pytaniem do TSUE stały następujące okoliczności: małżonkowie zaciągnęli kredyt powiązany z walutą obcą. 65% kwoty kredytu zostało przeznaczone na cele konsumpcyjne, natomiast 35% środków stanowiło spłatę zadłużenia związanego z działalnością gospodarczą prowadzoną wyłącznie przez jednego z kredytobiorców.
Dotychczas przyjmowano, że w sprawach o podwójnym (mieszanym) celu umowy kryterium pozwalającym na ochronę konsumencką był „marginalny charakter” działalności gospodarczej w kontekście umowy.
Rozszerzenie ochrony konsumenckiej wynikającej z Dyrektywy 93/13.
Jeżeli gospodarczy lub zawodowy cel kredytu NIE JEST DOMINUJĄCY W KONTEKŚCIE CAŁEJ UMOWY, kredytobiorca powinien być objęty ochroną konsumencką.
Wyrok TSUE Frankowicze 2023 z dnia 8 czerwca 2023 r. C-570/21 rozszerzył zakres sytuacji, w których można korzystać z ochrony konsumenckiej, ustanawiając nowe kryterium, kryterium „braku dominacji”.
W konsekwencji, nawet osoba działająca częściowo w ramach swojej działalności gospodarczej lub zawodowej może zostać zakwalifikowana jako konsument w zakresie, w jakim cel gospodarczy lub zawodowy można uznać za niedominujący w ogólnym kontekście umowy.
Kryteria weryfikacji celu kredytu - wyrok TSUE Frankowicze 2023
Dla weryfikacji nowego kryterium konieczne jest działanie sądu krajowego i przeprowadzenie analizy wszystkich okoliczności sprawy. Badając charakter umowy, sąd krajowy może wziąć pod uwagę:
- stosunek między wysokością kwoty przyznanej na cele zawodowe a wysokością kwoty przyznanej na cele o charakterze osobistym.
- stosunek między kwotą przeznaczoną na cele zawodowe a kwotą przeznaczoną na cele osobiste;
- okoliczność, że o kredyt wystąpiła solidarnie osoba nieprowadząca żadnej działalności zawodowej lub gospodarczej i niezwiązana z działalnością gospodarczą drugiego wnioskodawcy;
- ewentualne uzależnienie udzielenia kredytu na cele prywatne od jednoczesnej spłaty długu zaciągniętego na cele gospodarcze lub zawodowe przez jednego z kredytobiorców.
Znacząca poprawa sytuacji kredytobiorców frankowych, którzy przeznaczyli część zaciągniętego kredytu na działalność gospodarczą.
Podsumowując, wyrok TSUE w sprawie C-570/21 może przynieść znaczącą poprawę sytuacji kredytobiorców frankowych, którzy przeznaczyli część zaciągniętego kredytu na działalność gospodarczą. O ile cel gospodarczy nie był dominujący w kontekście całej umowy, kredytobiorcy będą mogli korzystać z ochrony przewidzianej przez przepisy dedykowane konsumentom, w tym argumentacji dotyczącej klauzul abuzywnych. Daje to możliwość powoływania się na wnioski wynikające z bogatego orzecznictwa TSUE i Sądu Najwyższego, w szczególności jeśli chodzi o sposób liczenia terminu przedawnienia oraz ochronę konsumentów przed roszczeniami restytucyjnymi banku.
