Postępowanie sądowe w tzw. „sprawach frankowych” często kojarzy się z żądaniem unieważnienia umowy kredytowej oraz zwrotem nienależnie zapłaconych rat kapitałowo-odsetkowych. Jednak czy to jedyne roszczenia, jakie mogą przysługiwać kredytobiorcom frankowym? W świetle dynamicznie rozwijającego się orzecznictwa, warto zwrócić uwagę na wyrok TSUE z 15 czerwca 2023 r., który potwierdza, że Frankowicze mogą dochodzić także innych roszczeń wobec banków. Kredytobiorcy mają prawo ubiegać się o odsetki ustawowe za opóźnienie, liczone od dnia wezwania banku do zapłaty.
Czym są odsetki ustawowe za opóźnienie?
Odsetki to pojęcie powszechnie znane, ale często niewłaściwie rozumiane. Wynika to z faktu, że odsetki mogą pełnić różne funkcje, takie jak:
- wynagrodzenie za korzystanie z kapitału,
- odszkodowanie
- dyscyplinowanie dłużnika.
Co więcej, przepisy prawa wyróżniają różne rodzaje odsetek ustawowych, np. odsetki kapitałowe, odsetki za opóźnienie oraz odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych.
Czym jednak są ustawowe odsetki za opóźnienie, o których mowa w wyroku TSUE z 15 czerwca 2023 r.?
,,(…) Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (…)”.
Odsetki ustawowe za opóźnienie to dodatkowe świadczenie pieniężne, które wierzyciel może egzekwować, jeśli dłużnik nie dotrzyma terminu płatności. Odsetki przybierają więc formę pieniężną – jest to dodatkowe świadczenie pieniężne mające dyscyplinować dłużnika by nie opóźniał się ze spełnieniem należnego wierzycielowi podstawowego świadczenia pieniężnego.
Kiedy kredytobiorca może domagać się zapłaty odsetek?
Kredytobiorca, który zdecydował się wytoczyć powództwo przeciwko bankowi, może już w pozwie żądać nie tylko zwrotu wszystkich rat kredytowych, które uiścił na rzecz banku, ale również zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie. Oznacza to, że za okres oczekiwania na rozpatrzenie sprawy przez sąd oraz wydanie korzystnego wyroku, kredytobiorcy przysługują odsetki ustawowe.
Odsetki ustawowe za opóźnienie pełnią podwójną funkcję: z jednej strony stanowią sankcję dla banku za nieterminowe spełnienie świadczenia pieniężnego, a z drugiej strony rekompensują kredytobiorcy czas oczekiwania na prawomocne zakończenie postępowania sądowego.
Jaka jest wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie?
„Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych.”
Maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie.
Stawki odsetek określane są raz w roku. W 2024 r. odsetki ustawowe za opóźnienie wynoszą 11,25% a maksymalne odsetki za opóźnienie wynoszą 22,5%.
Jak wyliczyć należne odsetki ustawowe za opóźnienie?
Odsetki ustawowe za opóźnienie naliczane są od pierwszego dnia po upływie terminu wyznaczonego do zapłaty świadczenia pieniężnego. Aby rozpocząć naliczanie odsetek, kredytobiorca musi najpierw pisemnie wezwać bank do spełnienia świadczenia w określonym terminie. Jeśli bank nie spełni świadczenia w wyznaczonym czasie, od dnia następnego popada w opóźnienie, a kredytobiorca ma prawo domagać się odsetek ustawowych za opóźnienie.
Jak obliczyć wysokość należnych odsetek? W 2024 r. odsetki ustawowe za opóźnienie wynoszą 11,25% w skali roku. Oznacza to, że jeśli kredytobiorca oczekuje przez rok na zwrot należnych mu roszczeń w wysokości 100.000 zł, otrzyma dodatkowo ponad 11.000 zł z tytułu odsetek. W przypadku roszczeń Frankowiczów, które często przekraczają kwotę 100.000 zł, odsetki mogą wynosić od kilkunastu do kilkuset tysięcy złotych, w zależności od wysokości roszczenia i długości opóźnienia.
Odsetki ustawowe za opóźnienie przysługują niezależnie od tego, czy kredyt został już spłacony, czy jest w trakcie spłaty.
naliczane są od pierwszego dnia po upływie terminu wyznaczonego do zapłaty świadczenia pieniężnego. Aby rozpocząć naliczanie odsetek, kredytobiorca musi najpierw pisemnie wezwać bank do spełnienia świadczenia w określonym terminie. Jeśli bank nie spełni świadczenia w wyznaczonym czasie, od dnia następnego popada w opóźnienie, a kredytobiorca ma prawo domagać się odsetek ustawowych za opóźnienie.
