Klauzule abuzywne w obrocie prawnym występują w umowach zawartych przez przedsiębiorców z konsumentami. Mogą znaleźć się nie tylko w umowach kredytowych, ale także w innych umowach np. w umowach deweloperskich. Klauzule abuzywne są niedozwolone, ponieważ wprowadzają skrajnie niekorzystne dla konsumenta postanowienia umowne. Ustalenie ich występowania w umowie warunkuje możliwość dochodzenia swoich praw w sporze z przedsiębiorcą.
Kredyt CHF a klauzule abuzywne
Klauzule abuzywne to w przypadku kredytów frankowych kluczowe pojęcie. Z uwagi na istotność elementów jakich dotyczą, ich bezskuteczność z reguły, stanowi podstawę do unieważnienia umowy kredytowej. Kredyty we frankach są obciążone wieloma niedozwolonymi postanowieniami, które nie były indywidualnie uzgodnione z kredytobiorcami. Dlatego znajomość tego zagadnienia jest kluczowa dla osób, które spłacają kredyt CHF.
Czym są klauzule niedozwolone w umowach frankowych?
Niedozwolone są te postanowienia, które nie zostały uzgodnione indywidualnie z konsumentem. Dodatkowo, postanowienia te muszą kształtować prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z jego interesem i dobrymi obyczajami. Aby mówić o postanowieniu niedozwolonym, wszystkie wyżej wymienione okoliczności muszą wystąpić łącznie. Spełnienie wszystkich przesłanek powoduje, że takie postanowienie zawarte w umowie nie wiąże konsumenta.
Najprościej o klauzulach abuzywnych w umowach CHF
Powyższa definicja może być uznana za dość skomplikowaną a dla osoby nie posiadającej wiedzy specjalistycznej ustalenie, czy w umowie występują przedmiotowe postanowienia może nastręczać trudności, a nawet być niemożliwe. Przepisy nie zawierają bowiem zamkniętego katalogu tego typu zapisów. Dla oceny, czy dane postanowienie można uznać za niedozwolone konieczna jest szeroka analiza umowy, której często towarzyszy porównanie rozstrzygnięć sądów w zbliżonych przypadkach (tzw. orzecznictwo sądowe).
Jak ustalić, czy umowa ma klauzule niedozwolone?
Przede wszystkim niezbędna jest dokładna analiza treści umowy. Analizie powinno podlegać każde postanowienie, które oceniane będzie przez pryzmat świadomości kredytobiorcy. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że postanowienie niedozwolone będzie nie tylko niezrozumiałe dla kredytobiorcy, ale przede wszystkim będzie tworzyło sytuację, w której bank ma lepszą sytuację niż kredytobiorca.
Badając treść umowy warto skorzystać z rejestru klauzul niedozwolonych, prowadzonego przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Na stronie internetowej UOKiK można znaleźć wykaz orzeczeń, który doprowadził do uznania poszczególnych postanowień za abuzywne.
Przykład klauzuli niedozwolonej znajdującej się w rejestrze:
Numer postanowienia: 7313 Sygnatura akt: XVII AmC 1823/14 Data wyroku: 2016-04-27 Opłata za niepodjęcie zamówionej gotówki: dla wypłaty w PLN od niepodjętej kwoty - 0,3% kwoty, min. 100 zł, dla wypłaty w walucie obcej od niepodjętej kwoty - 0,3% kwoty, min. 140 zł
Przykłady klauzul niedozwolonych w umowach kredytu frankowego:
„Kredyt jest indeksowany do CHF, po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna CHF według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku Millennium w dniu uruchomienia kredytu lub transzy. Po uruchomieniu pożyczki lub pierwszej transzy [...] Bank wysyła do Kredytobiorcy pismo informujące o wysokości pierwszej raty kredytu, kwocie kredytu w CHF oraz jego równowartości w PLN zgodnie z kursem kupna CHF według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku Millennium w dniu uruchomienia kredytu/transzy, [...] ”
„Przewalutowanie następuje według kursów, z zastrzeżeniem ust. 5[...]: 2) sprzedaży dewiz z dnia złożenia wniosku o przewalutowanie na podstawie obowiązującej w Banku Tabeli Kursów Walut Obcych w przypadku zmiany walut z waluty obcej na PLN”
„W przypadku wypłaty kredytu albo transzy w walucie polskiej, stosuje się kurs kupna dla dewiz obowiązujący w PKO BP SA w dniu realizacji zlecenia płatniczego, według aktualnej Tabeli kursów.” „Prowizja od udzielonego kredytu, płatna w dniu zawarcia umowy, będzie przeliczana na walutę polską przy zastosowaniu wynikającego z aktualnej Tabeli kursów kursu sprzedaży dla: 1.1.) dewiz - w przypadku wpłaty w formie przelewu środków, 1.2.) pieniędzy - w przypadku wpłaty w formie gotówkowej.”
Umowa z Santander Consumer Bank S.A.
„Kredyt wypłacany jest w złotych polskich przy jednoczesnym przeliczeniu wysokości wypłacanej kwoty (transzy) na CHF wg kursu kupna walut dla CHF obowiązującego w Banku w dniu wypłaty środków”. „ubezpieczenie wkładu własnego w TUiR CIGNA STU S.A. ze składką opłaconą na okres 48 miesięcy, wysokość składki wynosi 3.92 % kwoty ubezpieczenia wkładu własnego. Jak obrazują powyższe przykłady, nie każde postanowienie, które nosi cechy wadliwego jest wpisane do rejestru UOKiK. Co zatem zrobić, jeżeli żadne z wątpliwych postanowień nie został odnalezione w rejestrze UOKiK?
Co zrobić, jeśli umowa frankowa zawiera klauzule niedozwolone?
W takiej sytuacji najlepszym rozwiązaniem jest skontaktowanie się z podmiotem, który specjalizuje się w analizie umów frankowych, takich jak Kancelaria Mędrecki Wilk i Wspólnicy. Osoby współpracujące z Kancelarią nie tylko ustalą, czy umowa zawiera klauzule abuzywne, ale także czy spełnione są pozostałe przesłanki będące podstawą wystąpienia do sądu z roszczeniem przeciwko bankowi. Pamiętać bowiem należy, że samo występowanie postanowienia w umowie, nawet jeżeli jest wpisana jest do rejestru UOKiK nie oznacza automatycznie, że istnieją podstawy do skierowanie sprawy do sądu. Każda sprawa musi być rozpatrywana indywidualnie.
