Kredyty frankowe od lat są źródłem problemów dla wielu polskich rodzin. Często wiążą się z wysokim zadłużeniem, nieprzewidywalnymi ratami i trudnymi do zrozumienia zapisami umów. Kiedy umiera osoba posiadająca taki kredyt, sytuacja dodatkowo się komplikuje. Spadkobiercy stają przed trudnym wyborem – co zrobić z takim zobowiązaniem?
W tym artykule wyjaśniamy, co dzieje się z kredytem frankowym po śmierci kredytobiorcy. Tłumaczymy także, jakie masz prawa jako spadkobierca i na co warto zwrócić uwagę.
Co dzieje się z kredytem frankowym po śmierci kredytobiorcy?
Po śmierci kredytobiorcy CHF jego zobowiązania nie znikają. Kredyt, także ten we frankach szwajcarskich, staje się częścią masy spadkowej. Oznacza to, że przechodzi na spadkobierców – razem z innym majątkiem i długami.
Spadkobiercy mają trzy możliwości:
- Przyjąć spadek wprost, czyli bez ograniczeń – razem z majątkiem i wszystkimi długami.
- Przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza, że odpowiadają za długi tylko do wysokości odziedziczonego majątku.
- Odrzucić spadek, jeśli nie chcą dziedziczyć wcale – także zobowiązań.
Każda z tych decyzji ma swoje konsekwencje prawne i finansowe. Dlatego warto ją dobrze przemyśleć, a najlepiej skonsultować się z prawnikiem.
Co oznacza przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza?
To najbezpieczniejsza forma dziedziczenia dla osób, które nie są pewne, jaki majątek pozostawił zmarły. Przyjęcie spadku z tzw. dobrodziejstwem inwentarza chroni spadkobierców przed sytuacją, w której musieliby spłacać długi większe niż wartość otrzymanego majątku.
Odmowa przyjęcia spadku – kiedy warto?
Jeśli masz pewność, że zmarły nie zostawił majątku, a tylko długi, możesz zrezygnować z dziedziczenia. W takim przypadku trzeba złożyć odpowiednie oświadczenie przed notariuszem lub w sądzie.
Uwaga: na podjęcie decyzji masz 6 miesięcy od momentu, kiedy dowiesz się o tytule powołania do spadku (czyli że jesteś spadkobiercą). Jeśli tego nie zrobisz, uznaje się, że przyjąłeś spadek z dobrodziejstwem inwentarza – nawet jeśli nie chciałeś.
Warto wiedzieć, że jeżeli wszyscy potencjalni spadkobiercy odrzucą spadek, odpowiedzialność za długi może przejść na Skarb Państwa. W praktyce banki wtedy często rezygnują z dochodzenia należności, bo nie mają od kogo ich wyegzekwować.
Spłata kredytu frankowego przez spadkobierców
Jeśli zdecydujesz się przyjąć spadek (w jakiejkolwiek formie), musisz liczyć się z obowiązkiem spłaty kredytu frankowego – zgodnie z jego warunkami. Banki zwykle oczekują, że spadkobiercy poinformują je o śmierci kredytobiorcy i przedstawią odpowiednie dokumenty. Może to być prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku lub notarialny akt poświadczenia dziedziczenia.
W niektórych sytuacjach możliwe jest przepisanie kredytu na nowego właściciela lub zawarcie aneksu do umowy Spadkobiercy mają prawo do kontynuowania postępowania sądowego po zmarłym kredytobiorcy lub – jeśli sprawa nie została jeszcze wniesiona – do samodzielnego dochodzenia roszczeń wobec banku. Mogą również rozważyć restrukturyzację kredytu lub zawarcie ugody z bankiem, zwłaszcza jeśli nie są w stanie spłacać rat na dotychczasowych warunkach.
Należy jednak zachować szczególną ostrożność – wszelkie aneksy, przystąpienia do umowy czy propozycje ugód powinny być skonsultowane z doświadczonym pełnomocnikiem. Takie dokumenty mogą zawierać zapisy, które w przyszłości znacznie utrudnią – a nawet uniemożliwią – skuteczne dochodzenie roszczeń z tytułu nieważności umowy frankowej. Podpisanie niekorzystnego aneksu lub restrukturyzacji bez analizy prawnej może zamknąć drogę do korzystnego rozstrzygnięcia w sądzie.
Dlatego zanim podejmiesz jakiekolwiek decyzje wobec banku – szczególnie w sytuacji przejęcia długu po bliskim – skonsultuj się z kancelarią, która zna specyfikę spraw frankowych i może zabezpieczyć Twoje interesy.
Czy warto odrzucić spadek z kredytem frankowym?
- W niektórych sytuacjach – odrzucenie spadku chroni spadkobiercę przed odpowiedzialnością finansową za zobowiązania, które znacząco przekraczają wartość dziedziczonego majątku. Warto jednak pamiętać, że decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu spadku trzeba podjąć w ciągu 6 miesięcy od momentu, gdy dowiemy się o tytule dziedziczenia. Przekroczenie tego terminu może skutkować nieświadomym przejęciem długów – również przez małoletnie dzieci, w imieniu których trzeba przeprowadzić dodatkowe postępowanie sądowe.
- Zanim jednak zdecydujesz się na odrzucenie spadku z kredytem frankowym, warto dokładnie przeanalizować sytuację. Często to, co na pierwszy rzut oka wygląda jak problem – czyli pozostawiony kredyt – może w rzeczywistości być szansą na odzyskanie środków. Jeśli umowa kredytowa zawierała klauzule abuzywne (a większość umów frankowych je zawiera), spadkobiercy mogą kontynuować lub wszcząć postępowanie sądowe przeciwko bankowi.
- W efekcie, zamiast spłacać zobowiązanie po zmarłym, możesz odziedziczyć nie tylko jego majątek, ale również roszczenie wobec banku. Prawomocne unieważnienie umowy może oznaczać zwrot ogromnych kwot – często przekraczających wartość samego kredytu. Dlatego przed podjęciem decyzji warto skonsultować się z kancelarią, która oceni, czy w sprawie istnieją podstawy do dochodzenia roszczeń.
Czy można unieważnić kredyt frankowy po śmierci kredytobiorcy?
Tak – i to nie tylko w teorii, ale w praktyce zdarza się coraz częściej. Jeśli umowa frankowa zawierała klauzule niedozwolone lub została zawarta z naruszeniem prawa, spadkobiercy mają pełne prawo do dochodzenia roszczeń przed sądem – mogą złożyć pozew o stwierdzenie nieważności umowy kredytowej.
Co ważne, skuteczne unieważnienie umowy frankowej oznacza nie tylko brak konieczności dalszej spłaty rat, ale również możliwość odzyskania środków, które zmarły kredytobiorca wpłacił do banku przez lata. Mowa tu o dziesiątkach, a czasem setkach tysięcy złotych – które mogą realnie powiększyć masę spadkową i stanowić wymierną korzyść dla spadkobierców.
W praktyce oznacza to, że spadek obejmujący kredyt frankowy nie musi być zagrożeniem – może okazać się szansą na odzyskanie znacznych kwot i uporządkowanie sytuacji prawnej po zmarłym. Zanim więc podejmiesz decyzję o odrzuceniu spadku, warto skonsultować się z kancelarią specjalizującą się w sprawach frankowych. Dobrze przeprowadzona analiza może ujawnić, że odziedziczony kredyt to w rzeczywistości wartościowe roszczenie wobec banku.
Podsumowanie: co zrobić z kredytem frankowym po śmierci bliskiej osoby?
Jeśli zmarły miał kredyt we frankach, nie działaj pochopnie. Poniżej lista kroków, które warto podjąć:
- Ustal, czy zmarły rzeczywiście miał kredyt frankowy. Zdobądź dokumenty i sprawdź warunki umowy.
- Zbierz potrzebne dokumenty. Umowa kredytu, aneksy, korespondencja z bankiem – to wszystko będzie potrzebne.
- Skonsultuj się z prawnikiem. Pomożemy Ci ocenić ryzyko i zaproponujemy najlepsze rozwiązanie.
- Zdecyduj, czy przyjąć spadek. A jeśli tak – to w jakiej formie (wprost, z dobrodziejstwem inwentarza).
- Sprawdź, czy umowa może zostać unieważniona. Czasami to najlepsze i najbardziej opłacalne wyjście.
- Działaj szybko. Masz tylko 6 miesięcy od chwili, gdy dowiesz się o spadku, by podjąć decyzję. Nie zwlekaj – skonsultuj się z kancelarią, która pomoże ocenić, czy warto przyjąć spadek i dochodzić roszczeń wobec banku.
