Szukaj
Close this search box.
kancelaria frankowicze dla firm

Najważniejsze orzeczenia dotyczące kredytów we frankach

Nie mamy wątpliwości, że w 2024 roku sytuacja frankowiczów jest korzystna i stabilna, a linia orzecznicza w sprawach frankowych jednolita. Kształtowanie się korzystnej linii orzeczniczej w sprawach frankowych to przede wszystkim efekt zapadających w ostatnich latach orzeczeń na poziomie unijnym – orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W niniejszym artykule omówimy najważniejsze orzeczenia, które miały decydujące znaczenie dla orzecznictwa krajowego dotyczącego kredytów we frankach.

Przełomowy wyrok TSUE w sprawie Frankowiczów

Omawiając orzeczenia mające kluczowe znaczenie dla utworzenia się korzystnej linii orzeczniczej w sprawach frankowych należy zacząć od wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 3 października 2019 r. (C-260/18) wydanego w polskiej sprawie toczącej się z powództwa Justyny i Kamila Dziubak przeciwko Raiffeisen Bank Polska S.A. Odpowiadając na pytanie prejudycjalne zadane przez polski sąd, Trybunał wskazał na wadliwość umowy kredytu frankowego zawartego z konsumentem oraz na konieczność wyeliminowania klauzul niedozwolonych z umowy. Co najistotniejsze, zaznaczył, że prawo Unii Europejskiej nie stoi na przeszkodzie uznaniu umowy kredytu za nieważną, jeśli w świetle prawa krajowego, po usunięciu z niej nieuczciwych postanowień nie mogłaby istnieć. Wyrok stanowił zielone światło dla uznania przez sąd umowy kredytu frankowego za kredyt w złotówkach oprocentowany wg stopy LIBOR CHF lub ustalenia, że umowa kredytowa jest nieważna, a tym samym przełom w dotychczasowym orzecznictwie krajowym w sprawach frankowych.

Korzystne orzeczenia TSUE dla frankowiczów - najważniejsze wyroki dotyczące kredytów we frankach.

Seria korzystnych wyroków TSUE w 2023 roku

2023 rok zdecydowanie należał do frankowiczów. Do czerwca 2023 r. Banki, chcąc zniechęcić kredytobiorców do dochodzenia roszczeń z tytułu wadliwych umów kredytowych, pozywały swoich klientów o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału udzielonego kredytu. 15 czerwca 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie o sygn. C-520/21 jednoznacznie stwierdził, że bank nie ma prawa żądać od Kredytobiorców opłaty za korzystanie z kapitału po unieważnieniu umowy dotyczącej kredytu we frankach. W momencie, gdy umowa między bankiem, a Kredytobiorcą zostaje unieważniona, obie strony są zobowiązane jedynie do zwrotu udzielonych sobie wcześniej świadczeń. Co więcej, wyjaśniono, że poza zwrotem kapitału przez Kredytobiorcę, bank nie jest uprawniony do żądania jakichkolwiek dodatkowej rekompensaty z tytułu udzielonego kredytu.

Frankowicze i ważne orzeczenie

15 czerwca 2023 r. zapadł również drugi istotny wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-287/22. Wyrok dotyczył możliwości kwestii zabezpieczenia powództwa kredytobiorcy o ustalenie nieważności umowy kredytowej poprzez zawieszenie spłaty rat kredytu na czas trwania postępowania sądowego. TSUE szeroko wyjaśnił, na czym polega interes prawny konsumenta w udzieleniu zabezpieczenia jego roszczeń opartych na Dyrektywie 93/13 i dlaczego w tym zakresie nie jest istotna ani dobra sytuacja finansowa pozwanego przedsiębiorcy ani ewentualne obowiązki konsumenta w zakresie zwrotu świadczeń nienależnie otrzymanych od przedsiębiorcy na podstawie nieważnej umowy. TSUE wskazał sądom krajowym, że zawieszenie spłaty rat miesięcznych należnych z tytułu umowy kredytu, która może zostać unieważniona ze względu na zawarty w niej nieuczciwy warunek, może być konieczne dla zapewnienia pełnej skuteczności przyszłego orzeczenia. Od tej pory, sądy w Polsce w znacznej większości przychylają się do składanych przez kredytobiorców wniosków o zabezpieczenie. 

Wyroki TSUE i uchwała Sądu Najwyższego w sprawach frankowych - kluczowe orzeczenia dotyczące kredytów we frankach w 2024 roku.

Wyroki TSUE w sprawach frankowych

W dniu 21 września 2023 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w sprawie C-139/22,  ponownie opowiedział się po stronie Kredytobiorców posiadających kredyty we frankach. Po pierwsze, Trybunał orzekł, że bank ma obowiązek udzielania identycznych informacji wszystkim swoim Klientom, niezależnie od ich wykształcenia, wykonywanego zawodu czy posiadanej wiedzy. Zatem, posiadanie wykształcenia wyższego np. z zakresu bankowości lub praca w Banku udzielającym kredytów nie wyklucza możliwości kwestionowania przez takiego kredytobiorcę nieuczciwego charakteru postanowień umownych. Co więcej, zgodnie z wyrokiem, sam fakt umieszczenia warunku umownego w rejestrze klauzul niedozwolonych może być wystarczającym argumentem do uznania takiej klauzuli za nieuczciwą. Powyższe dotyczy również klauzuli tożsamej pod względem treści do tej, która została wpisana do rejestru. Od tej pory, sądy nie muszą już indywidualnie badać uczciwości postanowień umowy jeżeli są wpisane do rejestru oraz indywidualnych cech kredytobiorcy. 

Wyroki TSUE - grudzień 2023

Kolejne trzy korzystne i wyjaśniające sporne kwestie orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach frankowych zapadły w grudniu 2023 r. Wyrokiem z 7 grudnia 2023 r. w sprawie C-140/22 TSUE wyeliminował konieczność odbierania przez sąd w toku postępowania oświadczeń dotyczących skutków nieważności umowy kredytowej, co w efekcie przyspieszyło procesy sądowe. Postanowieniem z 11 grudnia 2023 r. w sprawie C-756/22 TSUE jednoznacznie wskazał, że bankom nie należy się waloryzacja kapitału. Zgodnie natomiast z wyrokiem z 14 grudnia 2023 r. w sprawie C-28/22 powołanie się przez bank na zarzut zatrzymania nie może pozbawiać konsumenta ustawowych odsetek za opóźnienie. W ocenie Trybunału sądy nie powinny uwzględniać zarzutu zatrzymania. Wyjaśniono również kwestię przedawnienia roszczeń Banku o zwrot kapitału – ich bieg rozpoczyna się od daty reklamacji składanej przez kredytobiorcę.  

Orzeczenia w sprawie Frankowiczów

25 kwietnia 2024 r. Sąd Najwyższy wydał długo wyczekiwaną uchwałę frankową. Izba Cywilna SN udzieliła odpowiedzi na sześć pytań zadanych przez Pierwszą Prezes Sądu Najwyższego w 2020 roku. W uchwale frankowej Sąd Najwyższy stwierdził, że: 

  • nieuczciwe postanowienie zawarte w umowie kredytu nie może zostać zastąpione innym np. poprzez odniesienie do kursu średniego NBP,
  • usunięcie nieuczciwego postanowienia zawierające klauzulę przeliczeniową skutkuje stwierdzeniem nieważności całej umowy,
  • w zakresie rozliczenia umowy kredytu obowiązuje teoria dwóch kondykcji – dwóch oddzielnych świadczeń banku i kredytobiorcy,
  • zarówno kredytobiorcy jak i bankowi nie przysługują dodatkowe roszczenia po stwierdzeniu nieważności umowy kredytu,
  • przedawnienie roszczeń banków rozpoczyna bieg od skierowania przez kredytobiorcę reklamacji do banku, kiedy kredytobiorca powołał się na nieważność umowy.

 

Uchwała frankowa, choć bez wątpienia korzystna dla frankowiczów, potwierdziła jedynie dotychczas wypracowane orzecznictwo w sprawach frankowych. 

Podsumowanie - wyroki TSUE

Podsumowując, w ostatnich latach, w orzecznictwie w sprawach frankowych obserwowaliśmy prawdziwy przełom. Dzięki serii korzystnych wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, polskie sądy również stanęły po stronie kredytobiorców. Ostatecznie i Sąd Najwyższy jednoznacznie wskazał na kierunek orzecznictwa sądów w Polsce.

author avatar
Joanna Trojanowska Adwokat
Absolwentka Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Odbyła aplikację adwokacką przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Rzeszowie i w 2021 r. z wyróżnieniem zdała egzamin adwokacki. Doświadczenie zawodowe zdobywała od 2016 roku, współpracując z lubelskimi i rzeszowskimi kancelariami. W ostatnich latach specjalizuje się w sporach cywilnych, ze szczególnym uwzględnieniem postępowań przeciwko podmiotom rynku ubezpieczeniowego oraz finansowego. Posiada również doświadczenie w innych dziedzinach prawa, takich jak prawo karne i prawo rodzinne. Wolny czas poświęca na pływanie, czytanie książek i podróże.

Najnowsze wpisy:

Masz pytania?
Czekamy na kontakt:

Wyrażam zgodę na kontakt e-mailowy oraz telefoniczny, w tym SMS z ofertą Mędrecki, Wilk i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sp.k. zgodnie z Polityką prywatności.